Verstedelijking en Buurtparticipatie: een nieuwe technologie voor urban planning
Geschreven door Daan Rongen & Jasper Bunschoten
In de herfst van 2020 exposeerden wij, Daan Rongen en Jasper Bunschoten, onze interactieve installatie als onderdeel van de Dutch Design Week bij Kelderman en Van Noort in Eindhoven. Met deze installatie zetten wij de droomwijken van buurtbewoners om in realistisch-uitziende satellietbeelden.
Representatie in de wijktransitie
Steeds meer wijken in Nederland ondergaan een drastische verandering, onder meer door bevolkingstoename en verstedelijking. Straten vol klassieke rijtjeswoningen gaan op de schop om plaats te maken voor nieuwbouw. Buurtbewoners zien hun wijk veranderen en missen zeggenschap in deze wijktransitie.
Breed gedragen participatie vanuit de buurt blijft een uitdaging. Gemeenten proberen buurtbewoners te betrekken bij de ontwikkelingen, maar bereiken hiermee vaak maar een klein en eenzijdig deel van de bewoners. Wij zien hier ruimte voor verbetering.
Model 5621
Het eerste prototype van onze installatie, Model 5621, is vernoemd naar de Vogelaarswijk Woensel-West in Eindhoven. Hier troffen we straten met klassieke rijtjeswoningen aan die waren leeggeruimd; de ramen dichtgetimmerd met hout en de omgeving afgezet met hekken. Iets verderop werden er straten vol nieuwbouwwoningen geconstrueerd. De wijk bleek, net als vele Nederlandse wijken, in transitie. Wat is het sentiment van de buurtbewoners ten opzichte van deze verandering? We zagen een kans om hier ons prototype te testen.
Model 5621 is een technologie waarmee buurtbewoners op toegankelijke wijze hun ideale buurt vorm kunnen geven. In het ontwerp staan creatieve vrijheid, fantasie en toegankelijkheid centraal. Het prototype geeft gebruikers de mogelijkheid vorm te geven aan hun wijk door een schaalmodel te bouwen met behulp van eenvoudige LEGO blokjes. Er wordt gebruik gemaakt van een simpel kleurensysteem: gele stenen staan voor bebouwing, groen voor parken, blauw voor water en grijs voor infrastructuur.
Boven het schaalmodel staat een camera, die wordt gebruikt om het LEGO-model te analyseren en de positie en kleuren van de steentjes in kaart te brengen. Voor dit prototype hebben we een machine learning model getraind op een dataset van duizend satellietbeelden van Eindhoven. Met gebruik van dit model zetten we de LEGO bouwwerken om in gegenereerde satellietbeelden. We slaan hiermee een brug tussen LEGO, als toegankelijke bouwblokken, en een realistische representatie van het wijkvoorstel.
Focus op het gesprek
Met deze installatie geven we bewoners van de buurt een stuk gereedschap in handen waarmee ze hun ideeën vorm kunnen geven. De installatie is een uitnodiging voor iedereen om deel te nemen aan het gesprek over de nieuwe buurtplannen en geeft inhoud aan de interactie tussen burgers en ontwikkelaars.
Tijdens het exposeren van de installatie op de Dutch Design Week ontvingen we veel positieve reacties. Er werden grootse plannen besproken en uitgewerkt rondom de LEGO tafel. De creativiteit en betrokkenheid die bij deze mensen naar boven kwam, deed ons realiseren dat de kracht van deze installatie zit in het open gesprek dat gevoerd wordt. We merkten dat veel lokale jongeren en jong-volwassenen het interessant vinden om hun ideeën kwijt te kunnen op onze technologie.
Compact en flexibel
Het compacte formaat en de eenvoudige bediening maakt dat de installatie gebruikt kan worden op alle locaties waar een presentatie over nieuwe bouwplannen wenselijk is, zoals bij buurtbijeenkomsten of op informatiecentra. De installatie is in deze context een ideaal middel voor het starten van een dialoog tussen buurtbewoners, het gemeentebestuur en stedenbouwkundigen.
De vorm van de installatie is flexibel en kan diverse doelen dienen. Zo kan de grootte van het schaalmodel aangepast worden van straat- tot stad-niveau. Maar ook kunnen de gekleurde LEGO steentjes ingesteld worden per project; dit model kan gebruikt worden om een wijk in te richten, maar ook voor een park, een plas, een vaarroute, of een winkelgebied. Tot slot is het mogelijk om deze methode toe te passen op volledig nieuw te bouwen wijken waar de hele grond vrij invulbaar is, maar ook kan er bestaande bebouwing ingesteld worden waar gebruikers omheen kunnen bouwen.
Wij geloven dat het voor de leefbaarheid van vernieuwde en nieuw te bouwen wijken in Nederland van groot belang is dat bewoners betrokken worden bij de stedenbouwkundige plannen. Een eerste stap hierin is het uitnodigen van mensen om mee te denken en het gesprek aan te gaan. Niet (alleen) met behulp van van technische tekeningen en vakjargon, maar met een middel waardoor de uitgangspunten voor alle partijen gelijk zijn.
Gelooft u ook in het belang van democratische urban planning en zou u betrokken willen zijn bij de verdere ontwikkeling van dit project? Neem dan contact met ons op via hi@jasperbunschoten.com of daanrongen@icloud.com.
